Grootschalige opwek van zonne- en windenergie

De provincie is - anders dan bij zonnevelden - bevoegd gezag voor windturbines. Op dit moment wordt er meer energie opgewekt met de zon dan met de wind. Dat blijkt uit de voorstellen van de Regionale Energie Strategieën (RES) in de provincie. Voor een goede energiebalans in de toekomst is daarom meer windenergie nodig. Daarom onderzoekt de provincie nu welke gebieden geschikt zijn voor windturbines. Hiervoor worden in 2023 milieuonderzoeken gedaan (planMER). 

PlanMER 

De ontwikkeling van windenergie loopt achter op zonne-energie in de provincie Utrecht. De verhouding in de plannen van de Utrechtse RES-regio's  is 90% zonne-energie en 10% windenergie. Dit is niet gewenst omdat we hierdoor in de toekomst niet op elk moment elektriciteit kunnen opwekken en omdat dit een zware belasting oplevert van het elektriciteitsnet. De provincie heeft in februari 2023 de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) ter inzage gelegd.  Dit is een eerste stap naar het milieueffect onderzoek (planMER). In de NRD staat wat we voor de planMER gaan onderzoeken (de reikwijdte) en tot in welk detail. Bij de NRD hoort ook een digitale kaart met onderzoeksgebieden.  

Wat is een planMER? 

Een planMER is een onderzoek naar de milieueffecten van verschillende mogelijke windlocaties. Hieronder vallen onder andere mogelijke gevolgen voor natuur, cultuurhistorie en geluid bij woningen.  In de planMER worden dus geen keuzes gemaakt.  

Hoe komen we tot de meest geschikte locaties voor windenergie? 

De milieueffectonderzoeken worden door een onafhankelijk bureau uitgevoerd. Het bureau zal met deze informatie een planMER opstellen voor mogelijke windlocaties. Daarna blijven de meest geschikte gebieden over. Hierbij houden we ook rekening met al lopende initiatieven voor windenergie. Daarnaast gaan gemeenten ook verder met hun eigen initiatieven of lopen hun onderzoeken mee met onze planMER.

Bij de keuze voor de meest geschikte gebieden hanteren we de nieuwste landelijke milieunormen voor bijvoorbeeld geluid en slagschaduw. Deze worden in de loop van dit jaar verwacht. 

Meld initiatieven voor wind bij de provincie 

Na de onderzoeksfase voor het planMER neemt de provincie mogelijk een besluit over de voorkeurslocaties. Dan is het goed om te weten welke initiatieven er al zijn voor windenergie vanaf 3 MW vermogen. U kunt deze initiatieven tijdens het planMER-traject in 2023 aan ons doorgeven via e-mail: windenergie@provincie-utrecht.nl. 

De provincie wekt het liefst zonne-energie op met zonnepanelen op daken, gevels en infrastructuur, zoals solar carports boven parkeerterreinen. Daarmee kan echter niet genoeg opgewekt worden om aan onze energievraag te voldoen. Daarom werken we ook mee aan zonnevelden, bij voorkeur op gronden met een andere functie dan landbouw of natuur en in combinatie met andere gebruiksfuncties.  

De provincie Utrecht vindt het belangrijk dat de zonneweiden die ontwikkeld worden, rekening houden met landschap en natuur. Om kennisontwikkeling op dit onderdeel te stimuleren is de provincie Utrecht deelnemer in het consortium Zon in Landschap.   

De provincie Utrecht wekt zelf geen grootschalige energie op, maar ondersteunt gemeenten en initiatiefnemers, zoals energiecoöperaties en projectontwikkelaars. Dat doen we onder andere door te helpen bij participatietrajecten en met subsidies. Ook stimuleren we lokaal eigendom via onder meer het Ontwikkelfonds voor energiecoöperaties en de Projectcentrale.  

Regelgeving 

Waar moet u rekening mee houden als u een zonneveld of windturbine wilt ontwikkelen? Als initiatiefnemer heeft u te maken met regels voor het plaatsen van windturbines en zonnevelden. Deze regels zorgen ervoor dat de productie zo weinig mogelijk overlast veroorzaakt of schade toebrengt aan de natuur: 

• Provinciale Omgevingsvisie en Omgevingsverordening: Windturbines en zonnevelden moeten passen in ons ruimtelijk beleid voor o.a. natuur, cultuurhistorie en woningbouw. Buiten Natura 2000 - en ganzenrustgebieden biedt de provincie, mogelijkheden om zonnevelden te realiseren. Daarbij gelden voorwaarden die per gebied verschillen.  

• De Wet natuurbescherming is van toepassing op zonnevelden en windmolenparken. Op de website van de provincie Utrecht leest u meer over de impact voor specifiek windenergie.  

• Gemeentelijk beleid voor zonnevelden: Gemeenten zijn bevoegd gezag voor het verlenen van een omgevingsvergunning voor een zonneveld. Een zonneveld moet passen binnen het gemeentelijk beleid. Neem daarom in een vroeg stadium contact op met de gemeente waar u een zonneveld wilt ontwikkelen.  

Op de website van RVO vindt u meer informatie over het opwekken van windenergie op land en zonne-energie. 

Er zijn verschillende subsidiemogelijkheden voor grootschalige opwek van energie.

Uitvoeringsverordening Subsidies Energietransitie (USET 2021) 

Binnen de USET 2021 biedt de provincie Utrecht subsidiemogelijkheden aan voor het organiseren van participatietrajecten onder de eigen inwoners die in de zoekgebieden van de Regionale Energie Strategieën (RES 1.0) opgenomen zijn. Deze regeling subsidieert ook ondersteuning aan energie-initiatieven en activiteiten die gericht zijn op de initiatief-fase bij oprichting van een energiecoöperatie. Kijk hiervoor in paragraaf 2.3: Subsidie voor duurzame energieopwekking via collectieven en participatie trajecten. 

Rijkssubsidies

Ook de Rijksoverheid biedt een aantal subsidies voor grootschalige opwek van energie, zoals de SDE++. Kijk voor meer informatie op de website van RVP.  

Financiering 

Daarnaast ondersteunt de provincie het Ontwikkelfonds voor energiecoöperaties waarmee de risicovolle ontwikkelfase van wind- en zonprojecten kan worden gefinancierd.